Een jaar voorbij en van de vele leuke lessen was er één die een ontzettend grote impact maakte. Het werd een van mijn mooiste lessen tot nu toe. De les begon over gastvrijheid en dat luisteren daar een groot onderdeel van is. Luisteren is van waarde en is moelijker dan je denkt. Gastvrij luisteren betekent dat we, naast het wegzetten van het eigen verhaal, ook afstand doen van eigen denken, verwachtingen en veronderstellingen. Door echt te luisteren erkennen we het leven van de andere persoon. Tegelijkertijd heeft luisteren ook impact op ons eigen leven, de eigen persoon, en op ons hart. Het gevolg van luisterende gastvrijheid is een verandering of transformatie van onszelf.
Het waren open dagen op Deltion – waar studenten een dag mee kunnen lopen in de klas – en de leerlingen smokkelden na een korte pauze een ‘onbekende student’ mee naar binnen. De grap van de studenten is natuurlijk de ‘onbekende student’ naar binnen te smokkelen. Gelukkig had ik deze klas al een tijdje en zag ik dat de student niet in deze klas hoorde. Ik had twee keuzes; de student wegsturen óf de student in de klas houden. In verband met mijn lessen in gastvrijheid koos ik voor de tweede optie; in de klas houden en welkom heten. Ik liep naar de student, heette hem welkom, gaf hem een hand en stelde mijzelf voor en vroeg naar zijn naam en waar hij vandaan kwam.
Hij kwam uit Syrië. Tien jaar in Nederland nu, had een verblijfsvergunning. Was gevlucht. Ik besprak met de studenten hoe relatief veilig we in Nederland zijn en dat we toch al gauw van slag zijn als het stroom een keer uitvalt, we een keer geen WIFI hebben, of warm water. Ik zei dit omdat ik studenten vaak bewust maak van het routinematige gedrag wat we hebben. Ik vroeg of dit klopte door te stellen dat hij soms dagen zou hebben gehad dat er geen water was. Hij antwoorde: ‘Ik wist niet eens of ik de dag zou overleven. Spelen kon alleen binnen; in de straten vielen granaten’.
De studenten werden stiller en een tikkeltje serieuzer. ‘Hoe ben je dan gevlucht’, werd er gevraagd vanuit de klas. Zijn vader ging de zee op in een, veel te kleine, boot met 300 man. Na maanden niets van zijn vader gehoord te hebben berustten hij en zijn moeder in de dood van de vader. Waren aan het rouwen. Maar na maanden kwam een telefoontje uit Nederland of Duitsland; de vader was aangekomen in Europa. Na een lange procedure konden, door gezinshereniging, hij en zijn moeder uiteindelijk naar Nederland. Een lange reis door Europa; vreemdelingenopvangen bezocht waaronder ook Ter Apel.
Hij wilde bij de les blijven en ik zei dat dat goed was. Ik vervolgde mijn les over gastvrijheid en we kwamen op emotional labour; de inspanning die medewerkers in service beroepen moeten doen als ze te maken hebben met boze gasten of klanten. Over de (onterechte) stress die dat ter weeg brengt bij de medewerkers zelf. De spanningen die het oplevert en hoe je ermee om kan gaan. Hij luisterde aandachtig. Stak zijn vinger op; hij werkte in een supermarkt waar, als klanten boos werden, hij regelmatig openlijk gediscrimineerd werd. Of ik dat ermee bedoelde; ja … dat .. onder andere. De klas luisterde aandachtig en stil.
Volgend jaar gaat hij beginnen op de hotelschool of social works. Omdat hij zeer sociaal is en mensen graag wil helpen. Door zijn ervaring is hij altijd positief en staat snel klaar voor anderen. Aan het einde bedankte hij me voor de les, gaf me een hand.
Natuurlijk wordt er af en toe bij mij meegekeken in de les. Ook een keer bij deze klas. Ik blijf toch een zij-instromer. Nadat ik feedback had gekregen besprak ik deze met de klas. Wat was goed, wat kon beter en wat was de mening van de klas. Met sommige punten waren de studenten het eens, met andere punten weer niet. Leuk om die discussie aan te gaan. Al snel kwamen we op de les van een half jaar geleden van de ‘onbekende student’. “Weet u dat nog, meneer? Dat was zo interessant, ik denk dat ik dat mijn hele leven niet meer vergeet. Ik zei: “dat weet ik wel zeker, ik ook niet”. Luisterende gastvrijheid is een verandering of transformatie van onszelf.